Familie Winkelhorst op de Nederlands-Duitse grens

NEEDE - 'Familie Winkelhorst op de Nederlands-Duitse grens'. Deze titel is ook letterlijk de titel van het boek dat Needenaar René Winkelhorst schreef. Hij kwam in de vorige eeuw op een oude kaart de naam Winckelhorst tegen en dat vormde de opstap uiteindelijk voor zijn zoektocht naar de betekenis en de familiegeschiedenis ervan. Letterlijk betekent het Duitse winkel een hoek en een horst is een hoger gelegen deel van het land. Zijn vader komt uit Holterhoek, maar de oorsprong van de naam ligt net iets verderop, in het Duitse Oldenkotte-Wennick. Na 20 jaar speurwerk vond hij het genoeg en besloot zijn werk uit te geven. Saillant detail is dat zijn oudst gevonden document een oorkonde uit 1266 is, waarin de naam Engelbertus Winckelhorst genoemd wordt. 750 jaar leek Winkelhorst een mooie afronding van zijn zoektocht.

Door Rob Weeber

Als eerste stap riep hij in 1987 de hulp van de regionale krant in die zijn vraag publiceerde omtrent de herkomst van de naam Winkelhorst. Helaas kon de krant geen uitsluitsel geven, maar het toeval wilde dat een andere persoon het bericht las die eveneens met de naam in de weer was. En voor hij het wist, raakte hij verzeild in de wereld van de cartografie en genealogie, bezocht hij (Duitse) archieven en bevolkingsregisters en spitte in kerkboeken en tijdschriften, totdat hij het dus na twintig jaar welletjes vond. De laatste naam werd die van hemzelf, René Winkelhorst, 1963 Neede, ongehuwd en de 8^e generatie.

"Ik heb er voornamelijk uit oogpunt van privacy voor gekozen om de stamboom halverwege de vorige eeuw te laten eindigen. Maar wat ook mee speelt is het feit dat ik steeds verder Duitsland in moest om nieuwe gegevens over (bestaande) families te achterhalen. Dat werd een tijdrovende en kostbare geschiedenis en bovendien zou het boek te dik worden. Met mijzelf als laatste generatie kan ik het verhaal met een tevreden en voldaan gevoel afsluiten. Ik pretendeer geen geschiedkundig verantwoord boek te hebben gemaakt, maar ik weet zeker dat de lezer die in geschiedenis geïnteresseerd is, een mooie inkijk krijgt in de naam Win(c)kelhorst."

Zijn oudst gevonden vermelding van de naam Winckelhorst stamt dus van de oorkonde uit 1266. De naam blijkt verbonden te zijn aan een erve en een kapel in Oldenkotte-Wennewick, Kapelle Winckelhorst. De kapel werd tijdens de reformatie in 1657 gebouwd ten behoeve van de katholieke Nederlanders in eigen land vervolgd werden en Zwillbrock als kerk te ver weg vonden. Het waren de roerige nadagen van de 80-jarige oorlog, Bommen Berend en de Heerlijkheid Borculo. De kapel blijkt bovendien te staan op grond van erve Winkelhorst. De naam Winkelhorst bleef tot 1884 in lijn aan de boerderij verbonden. Toen trouwde dochter Johanna Gertrud Winckelhorst met Hermann Temminghoff. De boerderij zelf was ooit eigendom van de Heren van Borculo die via een gift in 1337 een kapel in Borculo stichtten, de voorloper van de huidige Joriskerk. Een van de stenen uit het tijdspad in Borculo genaamd 'Stichting Kapel' verwijst hiernaar.

De familiegeschiedenis in het boek gaat terug tot 1705. Volgens de Status Animarum, het zielenboek, van het bisdom trouwde op 7 juli van dat jaar Henric Winckelhorst met Catharina ten Korte. De namen zijn ook teruggevonden in de kerkboeken van de kerk in Vreden. De tak van de Winkelhorsten waar René van afstamt, bevond zich rondom de grens. Er is zelfs een kaart afgebeeld in het boek waar Vreden aan de Nederlandse kant is afgebeeld. Volgens Winkelhorst is er ook een tak die rondom Barlo (Aalten) en een tak die ten oosten van Münster leefde, maar voor zover hij kon nagaan, behoren beide niet tot zijn voorouders.

Het boek is alleen te bestellen bij René zelf. Geïnteresseerden kunnen voor 27 november een e-mail sturen naar renewinkelhorst@kickmail.nl of bellen met 0545-294070. Net voor kerst is het klaar. De kosten bedragen € 19 inclusief verzendkosten.