'Ik wil altijd weten waarom'

Leonie Holweg heeft een fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog

Door Barbara Pavinati

EIBERGEN/LICHTENVOORDE - Met haar 42 jaar is ze vrij jong voor een diepe interesse in de Tweede Wereldoorlog. Meestal zijn mensen die zich in dit vakgebied begeven een stuk ouder. Als voorzitter van de Eibergse Stichting ‘Ik vraag me af…’ zorgt Leonie Holweg onder andere voor het behoud van de Joodse geschiedenis in Eibergen. In haar boekenkast is bijna een hele plank in beslag genomen met boeken over de periode 1940-1945. Ook kijkt ze veel documentaires over de oorlog op NPO, Discovery Channel en History Channel. Leonie: ”Ik heb geen idee waar deze fascinatie vandaan komt. Ik denk dat het met het oorlogsverhaal van mijn familie te maken heeft.”

“Op de middelbare school vond ik geschiedenis een verschrikkelijk vak. Dat heeft misschien ook te maken gehad met de manier van lesgeven. Pas later ben ik erover gaan lezen. Mijn moeder was vroeger altijd bang dat ik nooit boeken zou gaan lezen, want ik las eigenlijk alleen maar strips. Later is dat allemaal goed gekomen; kijk maar naar mijn boekenkast. Ik kan mij het moment niet herinneren dat de fascinatie geboren is. Ik ben met name geïnteresseerd in de Jodenvervolging. De opa en oma van mijn moeder hadden vroeger Joodse onderduikers in huis. Dat gegeven vond ik als kind heel spannend en daar fantaseerde ik over. Mijn eigen opa en oma woonden op diezelfde boerderij in Neede. Als ik daar dan ging logeren en in het voorhuis op de opkamer sliep, dacht ik na over de onderduikers die dan in de kelder daaronder moesten hebben gezeten. En ik vroeg mij af hoe dat allemaal toch gegaan was, omdat je de mensen die buiten liepen binnen op de klinkers kon horen lopen. Ik bedacht mij dan dat de mensen die buiten waren ook de mensen die binnen waren moesten kunnen horen. Zou dat geen problemen gegeven hebben? Later bleek dat ik alles helemaal verkeerd onthouden had en dat de onderduikers vermoedelijk in het achterhuis op de hooizolder hebben gezeten.”

‘Je moet niet iedereen alles vertellen’
“Het goede verhaal van de oorlog is altijd in onze familie verteld, want de Joden hebben de oorlog overleefd en zijn mijn familie altijd dankbaar geweest voor hun hulp. Mijn oma heeft later nog voor die familie gewerkt en ze kon tot haar overlijden afgelopen jaar met korting in hun winkel spullen kopen. We weten niet of de opa en oma van mijn moeder in het verzet hebben gezeten. Wel was het gebruikelijk dat het verzet je vroeg of je onderduikers wilde opnemen. In die tijd had mijn familie ook familie opgevangen waarvan ik vermoed dat ze wel in het verzet hebben gezeten,” vertelt Leonie, “Een paar jaar geleden kwamen we er met Kerst achter dat de boel verraden is geweest. Dat zorgde voor veel onrust in de familie, want mijn oom en moeder kenden dit deel van het verhaal niet. De opa van mijn moeder was opgepakt door de Duitsers en heeft dwangarbeid voor hen moeten verrichten. De oma van mijn moeder en haar dochter hebben een nacht in een cel doorgebracht. De Joden zijn naar Westerbork gebracht en zijn daar op 20 april 1945 bevrijd. Mijn moeder zegt dat alles achteraf een heleboel spanningen in huis verklaard. Ze heeft namelijk met drie generaties op de boerderij gewoond. Vroeger sprak je niet over dit soort dingen. Mijn opa zei altijd: ’Je moet niet iedereen alles vertellen’ en mijn oma antwoorde op de vraag waarom ze er nooit over gepraat had ‘Je hebt er nooit naar gevraagd’. Het is bijzonder om te merken hoe de oorlog zoveel jaar na dato nog doorwerkt.”

Nare praktische dingen
"Ik vind het interessant om met mensen te praten die de oorlog zelf hebben meegemaakt. Ik lees het liefst ook boeken van mensen die het echt ervaren hebben. Zelf heb ik geen last van de oorlog. Als ik de boeken lees of documentaires zie, raakt mij dat emotioneel niet. Wel word ik heel nieuwsgierig. ‘Waarom?' vraag ik mij dan af. Hoe zit de vork in de steel? Wat heeft de oorlog voor hen betekend? Ik wil altijd weten waarom. Met alles. Ik weet vaak hele nare praktische dingen. Zo kan ik bijvoorbeeld precies beschrijven hoe Auschwitz technisch werkte of weet ik dat Kamp Westerbork voor WOII een vluchtelingenkamp voor Joden was gefinancierd door de Joodse Gemeenschap. Op het moment heb ik een voorzichtige interesse voor de Eerste Wereldoorlog. Om wat meer van de achtergronden van de Tweede Wereldoorlog te begrijpen. Ik zou mij ook in Lichtenvoorde best willen inzetten voor het behoud van deze geschiedenis en wat met mijn kennis willen doen. Wie weet wat er op mijn pad komt,” besluit Leonie haar verhaal.