Het kan vriezen en dooien

NEEDE - Oude schilderijen over Hollandse ijspret laten een prachtig sfeerbeeld zien van het winterlandschap waar burgers, boeren en buitenlui elkaar op het ijs ontmoetten. Het was de tijd dat sloten en plassen (bijna) gegarandeerd dichtvroren in de winter en zo het toneel vormden van krabbelende en zwierende mensen. In de tweede helft van de twintigste eeuw echter ontstonden er scheurtjes in het ijs. IJs is geen vanzelfsprekendheid meer en staat meer en meer onder invloed van de klimaatdiscussie.

Door Rob Weeber

De professionele tak van het schaatsen heeft zich al lang naar binnen verplaatst, maar de echte schaatsliefhebber is nog steeds afhankelijk van de grillen van moeder natuur. Het is kwakkelen de laatste jaren, maar als de vorst toeslaat, dan breekt de schaatskoorts weer snel uit. Dat zien ook de lokale ijsbanen. Enthousiasme en loyaliteit naar de vrijwilligers houdt het aantal kaarthouders op peil, ook als er geen ijswinter is. Daarmee kunnen de vaste lasten betaald worden. Voor investeringen echter is men, naast een incidentele bijdrage uit de gemeentekas, afhankelijk van de losse kaartverkoop en koek-en zopie-inkomsten. Maar als het klimaat verder opwarmt en de vorst terugdringt, hoe houdt men dan de moed erin en de poorten open?

De Needse IJsclub (IJsbaan Kooiweide)
De Needse IJsclub werd op 28-10-1924 opgericht. Oorspronkelijk was het een 333 1/3 weilandbaan, maar in 1982 werd het een 400 meter weilandbaan. Aan tafel zitten voorzitter Joop Pasman, bestuurslid Ben Hogemans en ijsmeester Ab Boschman. Het schaatsen zit de heren in het bloed. Pasman was lid van de kernploeg in de jaren zeventig en in februari 1991 veroverde Ben Hogemans de nationale titel marathonschaatsen voor veteranen op de kunstijsbaan in Eindhoven.

“Neede heeft een mooie ijshistorie,” begint Pasman. “In de trainingsgroep hier zaten onder andere Annie Borckink uit Eibergen, Olympisch kampioen op de 1500 meter, marathonschaatser Jan Maarten Heideman en wielrenster Loes Gunnewiek. Inmiddels is die ploeg opgeheven. Schaatsen doe je tegenwoordig in de hal, maar dat is best prijzig. Daarom haken vele ouders al af. Je moet echt gek op schaatsen zijn, wil je dat ervoor over hebben. Ondanks dat we onregelmatig natuurijs hebben, onderhouden we de baan wel goed. We hebben de laatste jaren al flink geïnvesteerd in de baan, met onder meer een nieuw in- en uitlaatsysteem voor het water en de aanleg van een plasberm. Daardoor kan de sneeuw van het ijs makkelijker weggeveegd worden. Je doet het juist voor die keren dat er wel natuurijs ligt. Dan komt het enthousiasme van de mensen weer boven en staat ‘iedereen’ weer op de schaats.”

Niet te veel ijsdagen achter elkaar
Ook de Needse IJsclub is afhankelijk van kaarthouders die dekking geven voor de jaarlijkse vaste lasten. Om investeringen te kunnen doen echter, moeten er extra inkomsten komen uit losse kaartverkoop, schaatsen slijpen en kantine-inkomsten. En dus is er ijs nodig.

'Te lang ijs
achter elkaar
trekt
schaatsers
weg naar
de grote
plassen'

De ijsstatistieken worden hier vanaf 1967 bijgehouden. IJsmeester Boschman rekent voor dat er sinds dat jaar tot en met het seizoen 2015 in totaal 18 seizoenen geen ijs lag. De records zijn 13 aaneengesloten dagen in het seizoen 1985-1986 en 30 dagen verdeeld over drie periodes in het seizoen 1995-1996. “Veel dagen achter elkaar lijkt mooi, maar het tegendeel is waar,’ licht Boschman toe. “Je kunt beter onderbroken periodes hebben. Te lang ijs achter elkaar trekt schaatsers weg naar de grote plassen.”