Historie danst met De Plaggenmeijers mee

REKKEN - Vijf maanden na de Tweede Wereldoorlog werd in Café De Lindevoort van Gerrit Olthof in Rekken een vergadering van de Vereniging Rekkens Volksfeest gehouden. In de zaal zitten dan ook Jans Kerkemeijer, Willem Berenschot en Jan Pierik sr. Hoewel de notulen er geen melding van maken, schijnt genoemd drietal het voorstel voor de oprichting van een boerendansgroep te hebben gedaan.

Door Rob Weeber

Het voorstel werd, zo bleek later, aangenomen en leidde tot de oprichting van De Plaggenmeijers op 14 juni 1945. De folkloristische dansgroep zou in de loop der jaren vele hoogtepunten kennen met onder meer buitenlandsreizen tot ver in Siberië. Dit jaar viert de groep het 75-jarig bestaan, een gebeurtenis die wordt opgeluisterd met het jubileumboek ‘Folkloristische dansgroep De Plaggenmeijers, van plaggenmeijen tot folklore’. Wie het leest, leert niet alleen het wel en wee van de groep kennen, maar wordt ook meegenomen in de verandering der tijden die ongemerkt met de groep ‘meedanste’.

Het boek werd samengesteld en geschreven door de leden Rikie Scholte van Mast-Koier (63), voorzitter van de Plaggenmeijers, penningmeester en muzikant Wim Woeltjes (72), bestuurslid en archivaris Wim Karel (65) en amateurhistoricus en eindredacteur Peter Rutgers (78). “Het maken van het boek viel best wel tegen,” erkent Karel. “Het leidde soms ongewild tot frustratie, we hadden het makkelijker ingeschat.” Vanwege de grote onbekendheid met het maken van een boek besloot men Peter Rutgers te vragen om het proces te begeleiden. Ook hij erkent dat het ontstaan van het boek met de nodige emoties gepaard is gegaan. “De eerste hobbel was dat een bruikbaar, geordend archief ontbrak. Aansluitend bogen we ons hoofd over de inhoud van het boek en hoe het geschreven moest worden. Met name dat laatste leverde nog wel eens wat weerstand en emotie op. Niet ieder verhaal was in de aangeleverde opzet bruikbaar. Soms moest worden herschreven en soms geschrapt. Belangrijke opgave voor mijzelf was het vormen van een homogene schrijfgroep en daarnaast het bewaken van zaken als eenheid van stijl.”

Folklore staat onder druk
Het mocht allemaal baten en na twee jaar hard werken kon het boek worden gedrukt. Het resultaat is een vlot geschreven, historisch verantwoord boek waarin niet alleen de geschiedenis van De Plaggenmeijers centraal staat, maar ook die van het dorp Rekken, van folklore en boerenkleding. Bijzonder is ook het nawoord waarin vooruit wordt gekeken naar de toekomt van het folkloristisch culturele erfgoed. Heeft een boerendansgroep als De Plaggenmeijers anno 2021 nog bestaansrecht? “Door de verbreding en verdieping van de inhoud krijg je een mooi tijdsbeeld door de jaren heen,” legt Rutgers uit. “Reizen naar het buitenland in de beginjaren bijvoorbeeld was omslachtig en arbeidsintensief. Het ging gepaard met zaken als telex, fax, buitenlandse valuta en vertragingen. Bovendien reisde een ambtenaar van de gemeente Eibergen mee die een verslag moest maken. De gemeente immers subsidieerde een deel van de reis. Voor het nawoord is met opzet gekeken naar de toekomst. Folklore staat onder druk, maar we geven aan waar we kansen zien om met de tijd mee te gaan.”

Wagons
In totaal maakte het gezelschap in 75 jaar 76 reizen, waarvan 57 naar Duitsland. De overige gingen naar diverse voormalige Oostbloklanden, waaronder zelfs de toenmalige Sovjet-Unie, Siberië. De mooiste herinnering evenwel bewaart Karel aan de reis in 1991 naar Kaunas, Litouwen. “Het was nog maar twee jaar na de val van de muur en overal in de trein was nog bewaking aanwezig met karabijn in de hand. Aan de grens met Polen en de Sovjet-Unie was een strenge controle en tevens de overgang van smal naar breedspoor. Dat geschiedde door de wagon met passagiers en al op te takelen en de wielen eronder handmatig te verwisselen. Door de onderschepping van het telegram door waarschijnlijk de Russen was de bevestiging voor de thuisreis zoekgeraakt en stonden we op de bus te wachten die niet kwam. We moesten 100 kilometer reizen naar het station in Vilnius. Het missen van de trein zou betekenen dat we niet wisten wanneer we weer thuis zouden zijn. Uiteindelijk hebben de Litouwers zelf een bus voor ons geregeld en ons naar het station gebracht. Met een collectie hebben we hen toen terugbetaald.”

Drèhtöllekes
Het Jubileumboek verhaalt ook van het bestaan van de kinderdansgroep De Drèhtöllekes, van 1 januari 1987 tot 1 januari 2014. Daarnaast schenkt het ruim aandacht aan de vele internationale festivals die tussen 1970 en 2005 in Eibergen werden gehouden. Door de vorming van de gemeente Berkelland, de teruggang in gastgezinnen en publieke belangstelling en de opkomst van de economische crisis kwam er uiteindelijk een einde aan de festivals.

‘Het schrijven
van het
jubileumboek
leverde best
wat frustratie op’

Het eerste exemplaar van het jubileumboek zal worden uitgereikt tijdens de bescheiden receptie op zondag 12 september aan burgemeester Joost van Oostrum. Belangstellenden voor het boek kunnen ook terecht bij Boekhandel Gellekink in Eibergen, Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers in Doetinchem, Erve Kots in Lievelde en de TIP/VVV’s in Borculo, Eibergen, Neede en Haaksbergen. De kosten bedragen 17,50 euro. Alle informatie over de boekenverkoop is ook te vinden op de speciale website. 

www.de-plaggenmeijers.nl/jubileumboek/