Dominee met de oorbellen Henriëtte Bouwman vertrekt uit Berkelland

Emoties verbinden met het geloof en soms de gemeente een spiegel voorhouden

BORCULO - Henriëtte Bouwman werd geboren in Terschuur, een dorpje in de gemeente Barneveld en groeide op in een gelovig gezin. Kerkelijk actief zijn hoorde er gewoon bij, maar voor haar ging het dieper. Ze interesseerde zich voor de Bijbel en ontdekte bij zichzelf de wil om met andere mensen te werken. Het resulteerde uiteindelijk in een beroeping tot dominee. In 2007 kwam ze naar Berkelland, toen nog Streekgemeente geheten. Na 2017 werd dat de Protestante Gemeente (PG) De Wijngaard, waar ze 14,5 jaar actief zou blijven. Vanaf 24 oktober gaat ze in Kesteren in de Betuwe aan de slag. Een overstap naar een andere gemeente is voor een dominee geen ongebruikelijke stap. “Dominees zijn voorbijgangers”, licht Bouwman toe. 

“Je werkt binnen een bepaalde gemeente en je bent ermee verbonden. Dominees hebben een vrij beroep, je bent tijdelijk deel van je gemeente, maar tegelijkertijd moet je de vrijheid hebben de gemeente een spiegel voor te houden. Bovendien moet je uiteindelijk ook weer verder kunnen.” Met het vertrek van Bouwman, blijft binnen de PG De Wijngaard alleen nog dominee Co Jansen over. 

Toekomst
De PG De Wijngaard heeft vijf actieve kerkgebouwen onder zijn hoede, in Geesteren, Gelselaar, Borculo en Haarlo. De vraag of één dominee voldoende is, brengt het gesprek op de toekomst van de kerk. Feit is dat ook de Protestante Kerk niet ontkomt aan vergrijzing en terugloop in kerkgangers. In 2017 was er al een fusie binnen de PG De Wijngaard. Toen zijn vijf gemeenten samengegaan. Ook jongeren zijn op zoek naar zingeving Bouwman kijkt open naar dat vraagstuk. “Je zult je als kerkelijke gemeente moeten gaan richten op de vraag wat voor soort gemeente je wilt zijn. Ook als één gemeente kun je het verschil maken. Jongeren bijvoorbeeld zijn wel op zoek naar zingeving, maar gaan minder naar het gebouw ‘kerk’. Hoe zorg je er dan voor dat je toch met hen praat over essentiële zaken als geloof en leven? Wat wordt de vertaalslag naar hen toe? Een mooi voorbeeld van een antwoord is bijvoorbeeld de komst van de pioniersplek aan het Muraltplein in Borculo, waar jongeren met hun vragen terecht kunnen. Aan de andere kant sluit je ook niet zomaar een kerkgebouw. Dat is een emotionele beslissing, ook omdat het een gebouw van de hele gemeente is. In de kerk zullen in de komende tien, twintig jaar grote veranderingen zichtbaar worden. Maar wat er ook gebeurt, mensen zullen altijd het geloof met elkaar willen delen en vieren.”

Ook corona heeft de kerkgang bemoeilijkt, maar uiteindelijk bood het ook een kans. “Het ergste van de coronacrisis vond ik dat ik als predikant niet nabij kon zijn. We hielden diensten met behulp van schermen en op uitvaarten mochten maar dertig mensen aanwezig zijn. Er was bovendien geen fysiek contact mogelijk. Nadeel ook was dat het gemeenschapsgevoel daardoor minder werd, hoewel het aan de andere kant ook wel intiemer was. Die ‘schermcultuur’ is na het afschaffen van de 1,5 meter-regel niet helemaal verdwenen. Mensen die bijvoorbeeld slecht ter been zijn en moeilijk naar de kerk kunnen komen, zijn toch in staat om de dienst te volgen. Dat is voor mij een positieve bijwerking van de coronacrisis.” 

Sociale ontwikkelingen
Bouwman kijkt erg uit naar het werken in haar nieuwe gemeente. Hoewel Kesteren ook een grote reformatorische gemeente kent die erg gesloten is, komt zij in een gemeenschap terecht waar discussie en openheid geen taboes zijn. “De sociale ontwikkelingen vinden ook in de Betuwe plaats. Die kun je niet wegdenken en daar moet je van gedachten over kunnen wisselen met elkaar. Jongeren bijvoorbeeld mogen dan minder kerktrouw zijn, maar feit blijft dat ze ook willen dat je ergens voor staat. Ik zie dat als een uitdaging en ga er graag mee aan de slag. Waar vinden de jongeren bijvoorbeeld de ouderen, hoe breng je ze met elkaar in verbinding?”

‘Ik kan als dominee het verschil maken door woorden en emoties te koppelen aan het geloof’

Terugkijkend gaat ze vooral de verbondenheid met de mensen hier missen. “Het bijzondere aan mijn werk is dat ik kan meelopen met de mensen in mooie en moeilijke tijden en het verschil kan maken door woorden en emoties te koppelen aan het geloof. Als dominee word je op de meest intieme momenten toegelaten tot het leven van anderen. In die 14,5 jaar hebben we ook mooie oecumenische activiteiten en vieringen georganiseerd. Bijzonder bijvoorbeeld was de Pinksteren voor de corona-uitbraak, toen we een openluchtviering achter het gemeentehuis hebben gehouden. Datzelfde geldt voor de tentvieringen tijdens dorpsfeesten en de Passion for Kids, met veel muziek, liederen, toneelspel en tableaux vivants.”
Op de vraag hoe ze denkt dat de gemeente aan haar zal terugdenken, aarzelt ze even. “Ik probeer een open en hartelijke predikant te zijn en voel me verbonden met mensen. Daarnaast ben ik creatief in vieringen. Soms breng ik de mensen letterlijk in beweging. Verder zing ik graag en draag ik altijd bijzondere oorbellen. Ik hoop dat de mensen zo aan mij terug zullen denken.”