Afbeelding

Oerend Smart | Uit de kist komen

Opinie

Op aanraden van een collega keek ik naar een aflevering van De Verwondering met dichter Ellen Deckwitz. Een openhartig gesprek waarin ze geen blad voor de mond neemt wat betreft de schaduwkanten van haar leven. ‘Uit de kist komen’ noemt ze het: openlijk praten over de worstelingen die je hebt als mens.

Praten over de minder leuke aspecten van het leven is lang niet altijd gebruikelijk en zeker niet gemakkelijk. Hoewel het met de tijd denk ik iets normaler is geworden om de fijne én minder fijne momenten van het leven met naasten te delen, denk ik dat er bij uitstek in een plattelandsregio als de Achterhoek nog behoorlijk wat ongemak heerst hieromtrent. Vaak mis je de vertrouwde setting om je kwetsbaar op te stellen, en heb je niet de handvatten aangereikt gekregen om je gevoelens onder woorden te brengen. Vaak snap je daardoor zelf ook niet wat er speelt, behalve dat je je onrustig, neerslachtig of geagiteerd voelt.

Het gevolg van dit niet praten is dat we ons terugtrekken in onszelf, onszelf ingraven. We proberen ons af te sluiten voor onze onaangename gevoelens, in de hoop dat ze zullen verdwijnen, maar er hoeft maar iets te gebeuren of het weggestopte gevoel wordt getriggerd en je zit er weer middenin. Opgeruimd staat netjes? Mooi niet. Het slaat zich ergens op in je lichaam, wachtend op het moment dat je er écht iets mee gaat doen. Je zult - om met Ellen Deckwitz te spreken - uit de kist moeten komen. Doe je er niets mee, dan is het wachten tot de spanning zich zo ver opbouwt dat de bom barst: een woedeaanval, een paniekaanval, een depressie.

Zelf heb ik onaangename gevoelens - in mijn geval verdriet - ongemerkt ook lang weggestopt. Maar zoals velen deed ik dat niet bewust. Vaak heb je het als kind aangeleerd om jezelf te beschermen voor je eigen kwetsbaarheid. De één stoot emotioneel gezien iets te vaak zijn neus in de buitenwereld, voor de ander is de buitenwereld te grillig of te onveilig of te weinig tolerant voor afwijkende gevoelens en ideeën. Logisch dat je jezelf dan wapent en besluit in je eigen veilige holletje te kruipen: je weet tenminste wat je aan jezelf hebt.

Hoewel we als sociale dieren de steun van onze omgeving zo hard nodig hebben, voelt het vaak veiliger om maar niets te verwachten van de buitenwereld en de blik naar binnen te richten. Maar och, wat zie ik vaak dat oud zeer zelfs op hoge leeftijd nog parten speelt.

Ik hoop dat we meer uit de kist durven komen. Meer de confrontatie met ons zelf durven aan te gaan. Ons meer durven te uiten tegenover onze naasten. Al helemaal nu blijkt dat een kwart van de jongvolwassenen somber en depressief in deze onthechtende coronatijd. Voor wie zijn we nou eigenlijk bang? Zouden we in elkaars kwetsbaarheid en openheid niet dichter tot elkaar komen omdat we in de nood van de ander onze eigen kwetsbaarheid herkennen?

Sylvia Heijnen is oprichter van de Koppelkerk - vrijplaats voor kunst en cultuur in Bredevoort

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant