Oerend Smart | Verbinding verbroken

Landelijk kwam slechts de helft van de stemgerechtigden opdagen bij de gemeenteraadsverkiezingen. De historisch lage opkomst en de winst voor lokale partijen leggen volgens velen het wantrouwen bloot van de kiezer ten aanzien van de landelijke politiek. Hoe herstellen we het vertrouwen en de verbinding tussen burger en politiek?

Je zou kunnen zeggen: laat de burger die zich niet gehoord voelt een eigen partij oprichten. Dit proces is al een poosje aan de gang in de landelijke politiek met een boerenpartij, een partij voor de dieren, een partij voor ouderen en ga zo maar door. In een rijk, gemêleerd landschap van verschillende belangengroepen zou iedereen gehoord kunnen worden. Voor ieder wat wils, zullen we maar zeggen.

Maar voedt dit versnipperde politieke landschap niet juist onze onverbondenheid? Met de ene partij die haar individuele rechten bevecht ten opzichte van de ander in de publieke arena? Zouden we de verbinding niet juist moeten herstellen door de blik van bestaande partijen te verruimen naar het algemeen belang? Partijen die én de boer, én de zakenman, én de leraar, én de schoonmaker, én de dieren, én de ouderen, én de jongeren, én de mensen van kleur vertegenwoordigen?

Dan helpt het natuurlijk niet mee dat de Tweede Kamer voornamelijk een bolwerk is van witte, hoogopgeleide Randstedelingen. Als we de mond vol hebben van inclusie, laten we dan ook zorgen dat politieke partijen een echte dwarsdoorsnede zijn van onze samenleving: van minderbedeelden tot welgestelden, van wetenschapper tot boer, van plattelanders tot stedelingen.

Nu lijkt het alsof de landelijke politiek in haar eentje verantwoordelijk is voor de kloof. Dat de politiek moedwillig de poorten gesloten houdt voor de gewone man. Deels is dat misschien zo. Maar is het niet ook zo wij als burger de politiek de rug toe hebben gekeerd? Onderzoek van Ipsos wijst uit dat de lage opkomst niet alleen wordt verklaard door een gebrek aan vertrouwen in de politiek, maar evenzeer door desinteresse van de burger.

De volgende vraag is dan hoe de we de interesse in elkaar - politiek in burger, burger in politiek - kunnen vergroten. Ik denk dat het begint bij elkaar leren kennen en elkaar ontmoeten. En dat werkt toch het best op kleine schaal, op lokaal niveau. Nu er geen corona-beperkingen meer gelden voor fysieke ontmoetingen, zou ik zeggen: laten we meer onpartijdige borrels en bijeenkomsten organiseren op onpartijdige plaatsen waar maatschappelijke thema’s centraal staan. In de kroeg bijvoorbeeld. Zodat we elkaar in de ogen kunnen kijken en gezamenlijk de maatschappelijke uitdagingen bespreken, en niet alleen vanachter een scherm elkaar zitten te bekritiseren.

Hopelijk is zo vanuit een wederzijdse coöperatieve houding en een gemeenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel de huidige adhesie om te wenden naar meer sociale cohesie.

Sylvia Heijnen is oprichter van de Koppelkerk - vrijplaats voor kunst en cultuur in Bredevoort