'Wat is het nut van de gele kleppen?', vragen veel mensen zich af
Molentechniek: wieksystemen Agneta
Voor veel bezoekers is het iets dat vrijwel meteen opvalt: Agneta heeft maar op twee wieken zeilen. De andere twee wieken hebben 'van die gele kleppen'. "Wat is daar het nut van ?" vraagt men zich dan af. Daarom iets over de ontwikkeling van wieksystemen.
De oudst bekende wiekvorm is het dwarsgetuigd. Het gevlucht van een molen bestaat uit twee lange roeden. Daaraan is het hekwerk bevestigt en zo ontstaan er vier wieken. Een molenaar spreekt overigens niet over de wieken maar over de 'enden' van de molen. Bij dwarsgetuigd is er aan elk end aan beide zijden van de roede een hekwerk aangebracht. Dit wieksyteem is komt in Nederland niet meer voor. Vanuit deze wiekvorm is er in de 17e eeuw een verbeterd systeem ontwikkeld het zogenaamde oud-hollands wieksysteem. Bij het oud-hollands wieksysteem is er nog maar aan één kant van de roede een hekwerk aangebracht. Het hekwerk dat bij dwarsgetuigd aan de andere kant zat is bij oud-hollands vervangen door een plank. Deze plank is echter lang niet zo breed als het hekwerk. Dit is het wieksysteem dat de meeste mensen voor ogen hebben als ze aan een typisch Nederlandse molen denken. Een molen uitgerust met dit wieksysteem heeft op alle vier enden zeilen. Om de draaisnelheid van de molen te kunnen regelen moet de molenaar zeil bijleggen bij zwakke wind of zeil verminderen bij sterke wind. Dat het een systeem is dat goed voldoet blijkt wel uit het feit dat het tot op de dag van vandaag nog op veel molens terug te vinden is.
Uitleg over het wieksysteem van Agneta
Door de opkomst van elektro- en dieselmotor in het begin van de vorige eeuw waren molens simpelweg niet meer efficiënt genoeg om ze als motor van de industrie te gebruiken. Als gevolg daarvan kwamen steeds vaker molens stil te staan en raakten daardoor langzaam in verval. In een poging de molens als werktuig te verbeteren werden er in de 20e eeuw verschillende verbeteringen bedacht aan het oud-hollands wieksysteem. Deze verbeteringen kunnen we onderscheiden in - verbeteringen die het voor de molenaar makkelijker maken om met de molen te werken en verbeteringen die tot doel hebben meer energie uit de wind te halen.