In gesprek met dijkgraaf Hein Pieper
ARNHEM - De dijkgraaf wordt, evenals een burgemeester, aangesteld. Hij leidt de vergaderingen van het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur, maar heeft alleen stemrecht in het dagelijks bestuur. Bij het Waterschap Rijn en IJssel is drs. H.Th.M. (Hein) Pieper de dijkgraaf.
Vanuit historisch perspectief en het belang van water is het bestaansrecht van waterschappen begrijpelijk, maar er wordt wel kritiek geleverd op het feit, dat er acht 'geborgde', niet democratisch gekozen, zetels zijn. "Ik begrijp de bezwaren wel, maar democratie is er in meer smaken. Ik vind het systeem verdedigbaar, omdat de zetels mensen vertegenwoordigen met wie het waterschap veel te maken heeft en met wie intensief wordt samengewerkt. De agrarische sector bezit veel grond, evenals de natuurorganisaties; de bedrijven zijn belanghebbenden bij het lozen van afvalwater en betalen voor de waterzuivering. Omgekeerd zijn er ook bedrijven betrokken bij de afname van grondstoffen, die de waterzuivering levert. De geborgde zetels hebben geen meerderheid en kunnen niets blokkeren; als dat anders zou zijn, zou ik er tegen zijn."
Is het Waterschap vrij in het vaststellen van het budget?
"De waterschappen beslissen zelf over de hoogte en de inning van de belasting. Rijn en IJssel behoort overigens tot één van de goedkoopste; dat is een keuze. Niet dat we geen ambities zouden hebben, maar we willen de burgers niet op kosten jagen. Er zijn ook wat redenen aan te wijzen waarom het bij ons goedkoper kan. Bij het aanleggen van een persleiding moet je land kopen en dat is in ons gebied goedkoper dan in het westen van het land. Een tweede reden is dat wij als hoger gelegen gebied een natuurlijke afstroming hebben, terwijl er in de lager gelegen gebieden voortdurende bemaling nodig is, en dat is kostbaar.
Het waterschap werkt vaak onder de radar, hoe komt dat?
"Het waterbeheer is in Nederland goed en goedkoop geregeld. De hele wereld komt kijken hoe wij het hier doen. Dingen die goed geregeld zijn, daar hoor je niemand over. Wij komen pas in beeld bij dijkdoorbraken, wateroverlast, verontreinigd water of, zoals deze zomer, bij droogte. Dat laatste heeft wel als een wake-up call gewerkt. Wij hebben de verschillende partners, boerenorganisaties, natuurorganisaties, drinkwatermaatschappijen, opgeroepen om eens met open vizier te kijken welke mogelijkheden er zijn om droge perioden te kunnen weerstaan. Het watersysteem is er eeuwenlang op gericht om het water zo snel mogelijk af te voeren. Dat kun je niet zomaar even ombouwen. Het werken met waterberging en het laten meanderen van beken is al een eerste stap, maar er zijn ook mogelijkheden om de sponswerking van de bodem te verbeteren, zodat het water langer kan worden vastgehouden. Dat wij een 'onzichtbare bestuurslaag' zijn, ervaar ik niet als hinderlijk. De vergaderingen zijn openbaar en het gaat over de inhoud en niet zoals in de Tweede Kamer, waar te vaak voor de Bühne gesproken wordt, omdat de media er bovenop zitten."
Zijn er wel heftige discussies bij de vergaderingen van het algemeen bestuur?
"Over de meeste kwesties is het algemeen bestuur het wel eens. Wij werken langs het Zwitserse model, waar alle partijen meedoen aan de regering. Er wordt altijd gezocht naar de breedst mogelijke steun voor onderwerpen. Discussies vinden vaak plaats in het voortraject voorafgaande aan de algemene bestuursvergadering. Er wordt goed geluisterd in commissies, ook naar partijen die niet mee regeren."
Met het Kaumera-project heeft Waterschap Rijn en IJssel ook een wereldprimeur.
"Ja, dat klopt, daar zijn we erg trots op. In samenwerking met andere partners, waaronder de TU Delft, is er een nieuw zuiveringsproces ontwikkeld, dat een grondstof met zeer bijzondere eigenschappen kan produceren uit het afvalwater. De bio grondstof 'Kaumera' (Kaumera betekent Kameleon) kan zowel water vasthouden als afstoten en biedt daardoor een veelzijdigheid aan toepassingen als lijm- of bindmiddel, als coating voor papier of kleding en het geeft beton een langere levensduur. In de landbouw kan het er voor zorgen, dat meststoffen beter worden opgenomen en niet zo snel worden uitgespoeld. De fabriek, die in Zutphen wordt gebouwd, zal in het najaar de grondstof gaan leveren."