Zoektocht naar Joods verleden leidt tot boek
GEESTEREN - Nicky Olthof-Huisman (1940) herinnert zich haar vader Jozeph Huisman als niet meer dan een schim. Een schim tussen twee foute schimmen. Ze is pas twee jaar als haar vader in 1943 op dertigjarige leeftijd wordt gearresteerd en gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij waarschijnlijk vrij snel na aankomst al is vermoord. Met hem verdwijnen veel familieleden in de oorlog. Vorig jaar verscheen een boek van Nicky over de familie van haar vader met de titel 'Mijn papieren familie'.
Door Rob Stevens
Het boek is het resultaat van gesprekken met verre familieleden, ambtenaren, andere archiefonderzoekers en Nicky's speurwerk in archieven. Zo komen generaties 'Huismannen' tot leven. Naamgenoten met ouders, kinderen, beroepen en verhalen. Nicky: "Ik heb mijn vader mijn hele leven gemist. Via hem heb ik natuurlijk nooit wat over zijn familie gehoord. Mijn moeder Maria kwam getraumatiseerd uit de oorlog en leidde nadien een terug getrokken bestaan. Ze wist ook weinig over de familie van mijn vaders kant te vertellen. Een neef van haar vader in Amerika, Max Hoffmann, heeft me wat namen en informatie gegeven over tantes en oud-tantes. Ik wist dat mijn vader was opgegroeid in Appingedam. En ook aan Han Lettinck en Els Boom heb ik veel gehad. Zij hebben onderzoek gedaan naar Joodse historie in de provincie Groningen. Gewapend met die informatie heb ik heel veel gemeentelijke archieven uitgeplozen. Uiteindelijk heb ik zo 187 namen van verwanten weten te achterhalen."
Nathan Abraham Haussman, geboren in 1946 geboren te Hillerse in Duitsland en daar in 1832 ook overleden, blijkt de stamvader. De naam Nathan, en ook Nico, komen daarna generaties lang steeds weer terug. Pas met haar Nederlandse oom Nico verandert Nathan in Nico. Ook Nicky is via Nicoletta te herleiden tot Nico. Het beroep slager komt in beschrijvingen veel terug. Ook Hartog, de vader van Jozeph, was slager in Appingedam.
Nicky vraagt zich in het boek af of haar grootvader, zo dicht bij de Duitse grens, de hete adem van Hiltler al voorvoelde. En of dat wellicht ook de reden was dat de familie in 1932 naar Den Haag verhuisde. In Appingedam is de slagerij, waarin nadien een viswinkel en schoenmaker/hakkenbar zijn gevestigd, gelegen aan het Damsterdiep. Het water waarin de jongere broer van Jozeph verdrinkt tijdens een zwempartij. In 2018 bezoekt Nicky de voormalige slagerij van haar schoonvader.
Hartog Huisman is een traditionele Jood. Hij wordt in 1942 gedeporteerd, samen met zijn tweede vrouw en zuster. Zijn zoon Jozeph ontmoet op een bijeenkomst van de Arbeiders Jeugd Centrale in 1938 Maria, die in 1938 zijn vrouw wordt. Uit het huwelijk wordt Nicky geboren.
Nicky's weet dat haar vader als Jood en zionist graag Israël zou hebben bezocht. Nicky is haar hele leven al op zoek naar haar 'Joodse helft'. Reden om op haar 22ste naar Israël te vertrekken. Om te ervaren wat haar vader in Israël dacht te vinden. Het boek 'Mijn papieren familie' geeft Nicky een plek in de opeenvolgende generaties Huisman. De naam Huisman komt veel voor, ook onder niet-Joden. Maar met Nicky zal déze - Joodse - Huisman-tak eindigen.
Ze vertelt altijd de verantwoordelijkheid te hebben gevoeld dat het hoofdstuk Huisman goed moet worden afgesloten. Alles wat ze heeft kunnen vinden staat opgetekend in het boek: aangiftes van geboortes, huwelijken en overlijden, foto's van grafstenen, familiefoto's, inboedelverkopen, testamenten, enzovoorts. Inclusief een personenlijst met 187 namen van al degenen die tot deze stamboom hebben behoord.