Nog veel te doen om ambitie opwekking duurzame energie waar te maken
Regionale Energie-strategie Achterhoek gepresen-teerd
Door Bernhard Harfsterkamp
ACHTERHOEK - Er is nog een forse inspanning nodig in de Achterhoek om voldoende duurzame energie te kunnen opwekken in 2030. Dat blijkt uit de Regionale Energiestrategie die op woensdag 17 juni werd gepresenteerd. Op dit moment is nog geen tiende deel van de benodigde hoeveelheid gerealiseerd. “Je hoort mij niet zeggen dat de ambitie niet haalbaar is”, zegt wethouder duurzaamheid van de gemeente Doetinchem, Frans Langeveld. “Maar we zullen wel aan de slag moeten.”
Meer zonnepanelen op daken
Nederland is ingedeeld in 30 regio’s, die elk een energiestrategie moeten opstellen, waarin wordt aangegeven hoeveel duurzame energie wordt opgewekt in 2030 en op welke manier dat zal gebeuren. Voor de Achterhoek hebben de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk samen met Liander, de beheerder van het elektriciteitsnetwerk, en het Waterschap Rijn en IJssel de strategie opgesteld. “In de Achterhoek willen we 1,35 Terawattuur (Twh) duurzaam opwekken”, zegt wethouder Langeveld. “Dat wordt een mix van zon en wind. We zetten in op meer zonnepanelen op daken.” Daarmee moet 0,35 Twh worden opgewekt. Dat is goed haalbaar. Misschien is het dubbele wel mogelijk, maar 0,35 is reëel.” De resterende 1 Twh wordt ingevuld met een mix van zon en wind. “Dat zijn 30 windmolens van 5 Megawatt (MW) en 400 hectare zonnepanelen. Of 20 windmolens van 5 MW en 550 hectare zonnepanelen.” Dat zijn grotere windmolens dan nu in de gemeente Aalten en Oude IJsselstreek staan. Die in Aalten kunnen elk twee MW opwekken, die bij Netterden drie MW. De acht windmolens van Hagenwind in Aalten leveren stroom voor 10.000 huishoudens.
Gezamenlijke regionale aanpak
Hoe de opgave precies wordt ingevuld staat nog niet vast. Dat wordt over ongeveer een jaar duidelijk, wanneer de energiestrategie verder is uitgewerkt en de Regionale Energiestrategie 1.0 wordt gepresenteerd. “We weten nu wat we moeten doen voor de Achterhoek”, zegt Langeveld. “Vanaf nu gaan we kijken hoeveel windmolens er moeten komen en hoeveel hectare zonnepanelen.” De gemeentes kunnen daarbij zelf keuzes in maken. “In Bronckhorst en Winterswijk hebben ze bijvoorbeeld besloten voorlopig niet te kiezen voor windmolens. Er komen niet overal molens en panelen. We zijn zuinig op de Achterhoekse omgeving.” De kwetsbaarheid van het landschap speelt bij de keuze een rol en het is niet de bedoeling veel landbouwgrond op te offeren. Tegelijkertijd zijn het vaak wel agrarische ondernemers die initiatieven nemen voor windparken en grond ter beschikking stellen voor zonneparken, terwijl de landbouworganisatie LTO bezwaren heeft tegen die parken op landbouwgrond. Het is niet de bedoeling dat elke gemeente een evenredig deel zal realiseren. “Wij werken niet met achtste delen”, zegt de wethouder. “Het is een gezamenlijke regionale aanpak, al is het niet zo dat Doetinchem niets zal doen en Berkelland alles.” In de verdere uitwerking wordt bekeken op welke locaties wind- en zonne-energie worden ingevuld.
Restwarmte benutten
Het realiseren van de opwekking van duurzame energie is tot nu toe langzaam gegaan. In 2009 zagen de Achterhoekse gemeenten al de noodzaak en sloten het 'Akkoord van Groenl', waarin al werd bepaald dat de Achterhoek in 2030 energieneutraal moet zijn. Dat betekent dat dan alle benodigde energie op een duurzame wijze moet worden opgewekt. Er is ook een streven om minder energie te gebruiken door in te zetten op energiebesparing door een betere isolatie van woningen. De besparingsopgave is geen onderdeel van de Regionale Energiestrategie. Alleen een 'warmteplan' is er onderdeel van. Daarin wordt nagegaan hoe de restwarmte van bedrijven of zuiveringsinstallaties gebruikt kan worden om huizen te verwarmen. “De mogelijkheden daarvoor zijn beperkt”, zegt de wethouder. “Dat kan slechts in enkele plaatsen zoals Doetinchem, Ulft/Gendringen en Winterswijk. We gaan daarvoor haalbaarheidsonderzoeken uitvoeren.” Voor Winterswijk is dat onderzoek al gestart.
Concrete initiatieven nemen toe
Op dit moment wordt er 0,16 Twh aan duurzame energie opgewekt, nog geen tiende deel van wat uiteindelijk nodig is. “Met de harde plannen die er zijn komen we 0,26 Twh”, zegt Langeveld. Hij constateert dat de planvorming de laatste jaren wel sneller gaat. “Er komen meer concrete initiatieven.” Er is jarenlang veel tijd besteed om iedereen te doordringen van de noodzaak. Dat is niet meer nodig en de meeste gemeenten hebben al eigen plannen opgesteld en meer medewerkers aangesteld om de ambities op het gebied van duurzaamheid uit te voeren. Dat was in de jaren na het 'Akkoord van Groenlo' nog niet zo. Daarnaast speelt een positieve rol dat de gebruikte technieken zich hebben ontwikkeld en beter zijn geworden. “De ambitie was er al eerder”, zegt wethouder Langeveld, die namens de Achterhoekse gemeenten 'trekker' was van de energiestrategie. “Nu is er meer capaciteit en zijn er meer financiële middelen. Daarom heb ik vertrouwen dat de ambitie realistisch en realiseerbaar is.” De acht Achterhoekse gemeenten hebben inmiddels in de vergaderingen van de colleges van B&W ingestemd met de strategie.
'Een mooi bod'
"We hebben samen een mooi bod neergelegd", zegt Martin Veldhuizen, wethouder van de gemeente Aalten. "De samenhorigheid van de gemeenten is goed. het is zeker niet zo dat één gemeente alle taken zal uitvoeren." Aalten presenteerde eind 2019 een eigen plan van aanpak. Daarin werd al aangegeven dat uitbreiding van windmolens, bijvoorbeeld aansluitend aan Hagenwind, voor de hand lag. "We zijn druk bezig met de ruimtelijke afweging waar windmolens en zonneparken kunnen. Dat proces is wel vertraagd door de coronacrisis." Veldhuizen sluit niet uit dat Aalten meer kan opwekken dan andere gemeenten. "Wij hebben al het geluk van een groot verdeelstation in Barlo." Dat heeft met de windmolens te maken, want de opgewekte duurzame stroom moet in het elektriciteitsnetwerk teruggeleid worden. Netwerkbeheerders als Liander hebben door de toegenomen opwekking van duurzame energie problemen om dit overal goed te regelen.
