Blokfluitbouwer Brown op zijn plek in Bredevoort
BREDEVOORT – Een echte Europeaan. Zo mag Adrian Brown wel genoemd worden. Hij werd in Engeland geboren, maar heeft zijn leven als volwassene in andere Europese landen doorgebracht. ''Mijn werk als blokfluitbouwer kun je overal doen'', vertel Brown, die vanwege zijn eerste vrouw een aantal jaren op IJsland doorbracht en vijftien jaar in Frankrijk heeft gewoond en gewerkt.
Door Bart Kraan
Toen Brown in 1997 zijn huidige vrouw Susanna Borsch ontmoette, verhuisde hij naar Amsterdam waar het paar 22 jaar woonde. Sinds een jaar woont Brown in Bredevoort, waar hij in zijn werkplaats aan de Landstraat blokfluiten bouwt en repareert. Van zijn verhuizing naar de Achterhoek heeft hij nog geen moment spijt gehad. ''Ik voel me hier thuis. Je vindt hier de mooiste plekken, het landschap is prachtig en de mensen zijn heel aardig.''
Brown en zijn partner besloten Amsterdam te verlaten omdat ze genoeg hadden van de drukte in de hoofdstad van Nederland. ''In het begin leefden we er een soort studentenleven, hartstikke leuk. Maar na verloop van tijd kregen we steeds meer het idee dat Amsterdam een pretpark van toeristen aan het worden was en konden we niet meer genieten van het centrum. We hadden ook het idee dat we heel veel betaalden voor een verdwenen levensstijl'', aldus Brown.
Tevens geeft zijn partner Susanne Borsch blokfluitles aan de muziekuniversiteit van Trossingen in Duitsland. ''Ze moet om de veertien dagen naar het Zwarte Woud. Dan sliep ze daar een nacht en kwam ze de andere dag weer terug naar Amsterdam. Daar kreeg ze genoeg van.''
'Fantastische plek'
Om die redenen wilden Brown en Borsch wat dichter in de buurt van de grens gaan wonen. Ze woonden twee jaar geleden het lichtfestival Bredevoort Schittert bij en waren meteen verkocht. ''We vonden het een fantastische plek. Toen viel ons oog op dit huis (Landstraat 6, BK). De verhuizing was een lang proces, omdat we wilden dat onze zoon het schooljaar in Amsterdam zou afmaken. Maar we wonen hier nu sinds augustus 2019 en we vinden het fantastisch. We leven nu alleen vanwege de corona in een bijzondere tijd. We stonden op het punt om kennis te gaan maken met de buurt toen de corona toesloeg. Dat kennismaken staat nu een beetje stil, maar ik hoop dat de situatie weer zo snel mogelijk normaal wordt.''
Meer stemmen
Brown vervaardigt en repareert in zijn werkplaats aan de Landstraat in Bredevoort blokfluiten. Daarbij moet niet gedacht worden aan wat kleinere instrumenten die en masse worden geproduceerd en hoofdzakelijk worden bespeeld door kinderen maar aan instrumenten van verschillende groottes en klankkleur. ''Heel veel mensen denken nu bij blokfluiten aan instrumenten die in fabrieken worden gemaakt en kinderen die ze op school bespelen'', vertelt Brown. ''Maar het waren oorspronkelijk, tussen 1420 en 1600, de tijd van de renaissance, heel belangrijke en populaire instrumenten. Ze werden bespeeld aan het hof en op straat. De muziek die toen met blokfluiten gemaakt werd, is ook heel anders. Je kon er meer stemmen mee creëren, omdat ze in diverse maten werd gemaakt. De grootste was twee meter, de kleinste dertig centimeter. Vaak werden blokfluiten door groepjes van vier of vijf bespeeld, als een soort orgel. Dat zorgde voor variatie en maakte de muziek levendig. Door de opkomst van orkesten, zo vanaf 1750, zijn blokfluiten een beetje verdwenen.''
Sets blokfluiten
Klanten van Brown kopen vaak sets van zes tot veertien blokfluiten. '''Die worden, net als vroeger, samen bespeeld. De toonhoogte gaat van bas tot sopraan'', aldus de Bredevoortse blokfluitbouwer die veelal kleine ensembles en studenten van conservatoria tot zijn klanten mag rekenen. Die klanten zijn voor 99 procent buitenlands. ''Ik exporteer heel veel, maar heel weinig van mijn blokfluiten gaan naar Nederlanders. Dat heeft te maken met de inkrimping van de culturele sector. Nu kunnen studenten alleen nog in Amsterdam, Den Haag en Utrecht terecht als ze blokfluit willen studeren. Voorheen kon je daar ook voor in Enschede, Zwolle en Groningen terecht. Maar tien jaar geleden wilden rechtse politici geen subsidie meer geven aan conservatoria die een studie blokfluit aanboden."
Hij vervolgt: "En er is ook minder werk voor mensen die blokfluit spelen. En studenten willen sneller geld verdienen. In de jaren zeventig studeerden studenten vakken die ze leuk vonden. Nu studeren ze iets waarmee ze snel geld kunnen verdienen. Ikzelf ben begonnen met een studie instrumenten bouwen omdat ik het leuk vond. Pas later heb ik gedacht dat er ik ook geld mee zou kunnen verdienen.''
Wachttijd twee tot vier jaar
Klanten van Brown moeten bij het plaatsen van een bestelling rekening houden met een wachttijd van twee tot vier jaar. Hij spreekt met een klant nooit af wanneer een bij hem besteld instrument klaar is. ''Want ik wil me geen druk opleggen en wil mijn werk goed doen'', aldus Brown, die vijftig blokfluiten per jaar bouwt. ''Er zijn drie grote fabrieken die per jaar twintigduizend blokfluiten maken, ik maak er dus vijftig per jaar. Die fabrieken hebben machines die maar door draaien, terwijl ik voor mijn klanten uitga van het fijne, dus van een goede afwerking. En ik ben afwisselend met diverse fluiten bezig. Als ik met een fluit aan het werk geweest ben, laat ik die eerst rusten zodat het hout kan herstellen.''
Zelf geen blokfluitist
Opvallend genoeg speelt Brown zelf geen blokfluit, maar heeft hij zich toegelegd op de zogeheten Anglo concertina, een trekzak met twee rijen van tien knoppen. ''Ik heb vanwege de klank altijd een ding voor de concertina gehad, ik ben er ook heel vroeg mee begonnen'', aldus Brown. Hij vormt met zijn vrouw, die deel uitmaakt van diverse ensembles, Dapper Delight. Waarbij zij blokfluit speelt en zingt en hij de concertina bespeelt en eveneens zingt. Dapper Delight heeft drie cd's opgenomen en geeft her en der concerten, waarbij het duo hoofdzakelijk Engelse muziek uit de zeventiende en achttiende eeuw ten gehore brengt. ''Dat zijn populaire liederen die oorspronkelijk tijdens opera's en in muziekhallen maar later op straat terecht zijn gekomen. Soms werden die van een nieuwe tekst voorzien die op straat werden verkocht.''