Voorzitter Hisvebo Peter Nieuwenhuis met het anker van wijlen Berkelschipper Evert Jan ter Weeme. Foto: Rob Weeber
Voorzitter Hisvebo Peter Nieuwenhuis met het anker van wijlen Berkelschipper Evert Jan ter Weeme. Foto: Rob Weeber

Geschiedenis Borculo voortaan op Muraltplein 55 verankerd

Cultuur

BORCULO - De rijke geschiedenis van Borculo heeft een nieuw onderkomen gevonden. Dankzij een schenking van 250.000 euro kon de Hisvebo de onderverdieping van het pand aan het Muraltplein 55 kopen, het pand waar voorheen de kledingzaak van Jan Meilink gevestigd was. Hoewel het pas op 25 maart officieel geopend wordt, kreeg de pers een rondleiding vooraf van voorzitter Hisvebo Peter Nieuwenhuis.

Door Rob Weeber

De Hisvebo, Historische Vereniging Borculo, werd op initiatief van Bertus Siebers en Ben van Dijk op 28 november 1995 opgericht. Aanleiding daarvoor was het vijftig jarig bestaan van de buurtvereniging in de Dijkhoek en het uitbrengen van het boek ‘Borculo, een eeuw foto’s en herinneringen’. Als logo kreeg het de afbeelding van de villa Dorcia mee, het woonhuis van de Joodse perkamentfabrikant Mozes Elzas. Na Elzas werd het bewoond door sigarenfabrikant Arend Jan Boenk. In de jaren tachtig van de vorige eeuw brandde het karakteristieke pand met het torentje af.

Huiskamer
Wie het Muraltplein 55 betreedt, komt in ‘de huiskamer van de oude gemeente Borculo’ terecht, een moderne ruimte die met behulp van lokale ondernemers functioneel doch sfeervol is ingericht. Diverse kasten verhullen de geschiedenis van de stad, bestaande uit meer dan 40.000 bestanden met foto’s, dia’s en kaarten, krantenknipsels en oude streekboeken. “Ons initiële archief gaat tot ongeveer 1850 terug”, licht voorzitter Peter Nieuwenhuis toe. “Dat is natuurlijk maar een deel van de geschiedenis van Borculo. Al in de 11de eeuw immers dateert de eerste vermelding van Borculo. De eeuwen daarna stonden in het teken van de Heerlijkheid Borculo, een tot 1616 onafhankelijk gebied, behorende tot het bisdom Münster. Daarna werd het, hoewel betwist door Münster, Gelders grondgebied. De tijd van de Heerlijkheid Borculo is uitvoerig onderzocht en beschreven door wijlen Eibergenaar Bennie te Vaarwerk. Zijn archief, vastgelegd in de Stichting Stad en Heerlijkheid Borculo, is na zijn dood bij de Hisvebo ondergebracht.”

Sigarenfabriek ‘t Anker
Een opvallend voorwerp in het pand is het metalen anker. Het behoorde ooit Berkelschipper Evert Jan ter Weeme toe, wiens dochter Engelina in 1888 met Arend Jan Boenk trouwde. Boenk richtte in 1890 zijn sigarenfabriek in de Weemhof op en noemde deze ’t Anker’, daarmee verwijzende naar het anker van zijn schoonvader.

Busreis
Ter gelegenheid van de verhuizing staat er op 18 juni voor de leden, de Hisvebo telt 650 betalende leden, een busreis naar Groninger op de plannig. Bezocht worden het Groninger Museum met een expositie over het Rampjaar 1672 waarin de stad Groningen werd ontzet en de vestingstad Bourtange. Het jaar 1672 werd het Rampjaar voor Nederland vanwege de aanvallen door Engelsen, Fransen en de bisdommen Münster en Keulen. “Het Rampjaar 1672 is door de komst van het leger van Bommen Berend, de Münsterse bisschop Bernhard van Galen, direct aan Borculo gelieerd. In dat jaar viel hij Overijssel en Groningen binnen. Zijn misse echter faalde.”

Een andere activiteit die binnenkort op stapel staat, behelst het programma dat in 2020 vanwege coronabeperkingen werd uitgesteld, met het thema ‘Oorlog en bevrijding’. Onder meer worden op 11 mei vanaf 20.00 uur in Muziekgebouw Volharding lezingen gegeven door A. Drost, nazaat van de vroegere burgemeester, en door mevrouw Margreet van Dijk-Hartgerink.

Vrijwilligers archiefgroep
Met de komst van de nieuwe ruimte heeft de Hisvebo ook afscheid genomen van het oude Dorcia logo. Het nieuwe is een modern uitgevoerd logo met vier aaneengeschakelde vierkanten, verwijzende naar Borculo, Geesteren, Gelselaar en Haarlo. De ruimte aan het Muraltplein is uitermate geschikt om mensen te ontvangen die op zoek zijn naar een stukje geschiedenis en om workshops en lezingen te geven. ‘Vaste bewoners’ wordt de archiefgroep die zich iedere woensdagochtend van 09.00 tot 12.0 uur bezighouden en digitalisering van archiefmateriaal en het rubriceren ervan. De Hisvebo zou graag een uitbreiding van deze vrijwilligersgroep zien.